Mikil arðsemi fæst af orkuauðlindunum með sölu á rafmagni í gegnum sæstreng

Við fáum 3 til 4 sinnum hærra verð fyrir orku sem fer á sæstreng til Skotlands en orku sem fer til álvera. Ef lagður er 750 MW sæstrengur til Skotlands þá er opnast möguleiki á að nýta þau 200 MW til 300 MW sem eru í dag til sem varaafl í kerfinu. Uppsett afl á Íslandi er um 2.500 MW.  Þetta varaafl er nauðsynlegt að hafa ef upp koma bilanir eða skemmdir, t.d. verða vegna jarðskjálfta / eldgosa eða ef hér koma mörg þurrkaár í röð. Þá verður að vera nægjanlegt vatn í miðlunarlónunum til að geta tekist á við slíkt. Ef lagður er sæstrengur til Skotlands þá eykur það verulega afhendingaröryggi til orkunotenda því þá er hægt að kaupa 750 MW til landsins gegnum strenginn.

Þessi 200 MW til 300 MW getum farið að selja verði slíkur sæstreng lagður því sæstrengurinn mun koma í staðinn fyrir þetta varaafl. Í dag er þetta afl sem við munum aldrei fá neitt fyrir nema til komi strengur. Þetta svarar til tekjum upp á 20 til 30 milljarða á ári. Þetta samsvarar ca. tveim loðnuvertíðum.

Ef spár um hlýnun ganga eftir þá mun á næstu 25 árum rennsli í jökulánum aukast um 10% til 15%. Þetta aukna vatnsmagn í ánum er ekki hægt að nýta nema til komi sæstrengur. Ef tekin er ákvörðun um að leggja sæstreng þá verður farið í að stækka núverandi virkjanir. Það verður gert með því að stækka túrbínur og aðrennslisgöng.

Eins opnast með hærra raforkuverði möguleiki á að setja upp rennslisvirkjanir fyrir aftan núverandi virkjanir, rennslisvirkjanir sem ekki hefur hingað til borgað sig að setja upp því stofnkostnaður hefur verið það hár og raforkuverðið frá þeim því  hærra en það sem stóriðja og gróðurhúsabændur eru tilbúnir að greiða. Sömuleiðis opnast möguleiki á framleiðslu á rafmagni í stórum stíl með vindmillum.

Þar fyrir utan liggur fyrir samþykkt Rammaáætlun sem okkar færustu sérfræðingar hafa unnið að í meira en 10 ár og samþykkt var á Alþingi í vor þar sem sátt er um að fara í ákveðna virkjunarkosti. Hörður í Landsvirkjun hefur upplýst að það er ekkert vandamál að sinna hvoru tveggja, núverandi áformum um atvinnuuppbyggingu og útvega rafmagn á 750 MW sæstreng og ég einfaldlega trúi honum Herði þegar hann segir þetta.

Hins vegar þarf að huga að því, t.d. með lækkun virðisaukaskatts á rafmagn ,að sala á rafmagni um sæstreng valdi ekki hækkun á rafmagni til almennings og innlendra fyrirtækja.

Mynd: Alta virkjunin í Alta ánni, Finnmörk, norður Noregi.

 

Meirihluti á móti frekari álverum

Athugasemdir

[Högni Elfar Gylfason, 14.4.2013 kl. 18:50]

Það er athyglivert ef þér dettur í hug að lækkun á virðisaukaskatti dugi til að halda aftur af margföldun á raforkuverði hér innanlands sem vitað er að yrði sama dag og byrjað væri að selja rafmagn um slíkan streng. Þá er það barnaleg einföldun hjá þér og Herði að tala aðeins um þær krónur sem koma aukalega erlendis frá og minnast ekkert á tapið sem við verðum fyrir vegna færri starfa, afleiddra tekna vegna þeirra og verri afkomu innlendra fyrirtækja sökum stórhækkaðs orkuverðs... Þetta mas um að selja frá okkur óunnið hráefni (raforku) fremur en að nýta það hér heima til aukinnar verðmætasköpunar er í besta falli kjánaleg og ætti að meðhöndla sem slíkt. Ég fæ heldur ekki séð hvernig í ôsköpunum það ætti að vera hlutverk forstjóra ríkisfyrirtækisins Landsvirkjunar að tala fyrir slíkum hlutum. Ég get betur skilið að þú viljir þetta verkefni á koppinn, þ.e. ef þannig vill til að þú sjáir í því atvinnutækifæri fyrir sjálfan þig, verandi verkfræðingur.....

Kveðjur.

[Eyjólfur Jónsson, 14.4.2013 kl. 19:03]

Hvað hefur Alta með rafmagnssölu til útlanda að gera? Er það vegna þess að þegar við kæmumst í þrot með orkuframleiðslu, þá yrðum við að kaupa orku frá Alta til að selja svo Breta á niðurgreiddu verði. Mikinn svaða hef ég lesið um raforku og er þessi með þeim verri og Alta var ekki beint til fyrirmyndar á nokkurn máta, það vita þeir sem voru voru til á þeim tíma.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 14.4.2013 kl. 19:10]

Sæll Högni

Það er rangt að raforkuverð til almennings munu margfaldast. Það mun hækka um 20% til 30% og þannig verða það sama og er til almennings í öðrum löngum Evrópu. Vilji menn ekki að þessi 20% til 30% hækkun fari út í verðlagið það er ríkinu í lófa lagið að lækka VSK á raforku. Í Finnmörku í norður Noregi er t.d. engin VSK á raforku. 

Eins og kom fram í greininni þá er ekkert vandamál að útvega það rafmagn sem þarf til þeirra álvera sem margir vilja byggja ásamt þeim öðrum atvinnurekstri sem er í umræðunni ásamt því að virkja 400 MW til 500 MW fyrir sæstreng.

Já, ég skal viðurkenna að ég sé ekki neitt neikvætt við það að skapa eitthvað af störfum á Íslandi fyrir þúsundir íslenskra byggingamanna sem nú um stundir vinna sem farandverkamenn í útlöndum.  

Það er bara þannig að með því að taka ákvörðun um að leggja slíkan sæstreng þá lýkur kreppunni í íslenska bygginga- og verktakabransanum sama dag.

Og hvað er neikvætt við það?

Eða vilt þú Högni bara halda þessum þúsundum íslenskra byggingamanna eins lengi og hægt er í vinnu í útlöndum, árum saman fjarri sínum fjölskyldum?

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 14.4.2013 kl. 19:25]

Sæll Eyjólfur

Gerð Alta virkjunar markaði tímamót í umræðum um umhverfismál og virkjanir fyrir 30 árum.

Myndin af Alta stíflunni er táknræn, þar sem ég er að ræða um nýtingu orkuauðlindanna og nýtingu þeirra virkjunarkosta sem sátt er um skv. Rammaáætlun að virkja. Auk þess tók ég þessa mynd sjálfur  :)

[Kolbrún Hilmars, 14.4.2013 kl. 19:37]

Friðrik, rafmagnsflutningur með sæstreng til útlanda er bara enn ein tegundin af óunnu hráefni landsins til útflutnings.  

Þú þarft að útskýra nánar hvernig þúsundir íslenskra byggingamanna fengju vinnu hérlendis í kjölfar þess að öll umframorkan verði send úr landi með sæstreng.

Ef þú ætlar aftur að vísa til álfyrirtækjanna, þá myndu þau ekki sjá sér neinn hag í úthafssiglingum ef íslenska orkan yrði í boði á meginlandinu og nær mörkuðum.

[Eyjólfur Jónsson, 14.4.2013 kl. 19:55]

Það er ekki svo að Íslenskir fjárfestar og fyrirtæki hafi beinlínis haft áhuga á að fjárfesta í atvinnuskapandi verkefnum hér. Hef ég oft talið upp öll þau óteljandi verkafin sem ættu að vinnast heima, en ekki í Kína, gott dæmi var bygging á tugum stálbáta í Kína, báta sem þurfti  að endur smíða við heimkomu vegna galla. Virkjunarsinnar (Íslenskir) syngja allir sama sönginn um atvinnu og bla bla bla þegar það hefur hrottalega sýnt sig að svo er ekki tilfellið. Kárahnjúkar verða orðnir óarðbærir eftir 15 ár ef ekki bara eru það nú þegar. Lónin og afrennslin fyllast af leir mun hraðar en sagt var opinberlega í fjölmiðlum.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 14.4.2013 kl. 20:15]

Sæl Kolbrún

Rafmagn er ekki óunnið hráefni. Rafmagn er fullnunin vara alveg eins og bensín er fullunnin vara.

Ef tekin er ákvörðun um að leggja sæstreng í dag þá má gera ráð fyrir að hann verði í fyrsta lagi tekinn í notkun eftir 7 til 10 ár, það er 2020 til 2023. Þessi 7 til 10 ár þarf að nýta í margskonar undirbúning og framkvæmdir. Fyrir það fyrsta þarf að virkja 400 MW til 500 MW. Það þarf að leggja línur / jarðstrengi og fara í ýmsar framkvæmdir sem tengjast beint sjálfri raforkuframleiðslunni.

Í annan stað geri ég ráð fyrir því að verksmiðjan sem framleiðir sæstrenginn hún verði byggð hér á landi. Þetta er það stórt verkefni að það mun borga meira og minna upp stofnkostnað við slíka verksmiðju.

Með sameiginlegu átaki varð Marel og Össur að þeim fyrirtækjum sem þau eru í dag. Löngu er tímabært að bæta nýju fyrirtæki af þeirri stærðargráðu í flóru íslenskra fyrirtækja. Kapalverksmiðja getur orðið slíkt fyrirtæki. Ef við förum í að leggja slíkan sæstreng þá á að byggja verksmiðjuna hér á landi, verksmiðju sem framleiðir sæstreng úr áli frá íslensku álbræðslunum.

Það er bara þannig að um leið og tekin er ákvörðun um að leggja sæstreng til Skotlands þá lýkur kreppunni í íslenska bygginga- og verktakaiðnaðinum.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 14.4.2013 kl. 20:28]

Það væri þó sárabót, Eyjólfur, ef við fengjum 3 til 4 sinnum hærra verð fyrir rafmagnið frá þeirri virkjun og hægt að borga lán Landsvirkjunar vegna framkvæmdarinnar upp á 7 árum í stað 30 árum.

Í framhaldi gæti Landsvirkjun farið að dæla gjaldeyri inn í ríkissjóð.

Þá er kannski von til þess að hægt verði að borga eftirlaun í samræmi við væntingar

[Högni Elfar Gylfason, 14.4.2013 kl. 20:43]

Sæll Friðrik.

Ég bendi þér og öðrum sem lesa þetta blogg á að lesa merkilega frétt/umfjöllun um þetta mál, en hún segir í raun allt sem segja þarf til að kveða þessar hugmyndir um raforkusölu um sæstreng í kútinn. Þess utan er ástæðan fyrir lægra verði í Finnmörku óviðkomandi orkusölu úr landi, heldur er Noregur með byggðastefnu sem m.a. felur í sér lækkandi raforkuverð eftir því sem norðar dregur í landinu.

http://www.bbl.is/index.aspx?GroupId=38&TabId=46&NewsItemID=7251&ModulesTabsId=191

Góðar kveðjur.

[Helgi (IP-tala skráð) 14.4.2013 kl. 21:33]

Sæll.

Hvað á svona sæstrengur að kosta? Hver á að borga? Hver verður viðhaldskostnaður hans? Nojararnir hafa víst ekkert sérstaklega góða reynslu af sínum sæstreng og viðhald á honum mun meira en áætlað var.

Þetta eru bara skýjaborgir hjá þér og Herði. Vonandi sparka ný stjórnvöld Herði úr forstjórasætinu hjá LV enda ræður hann ekkert við þetta. Hefur hann landað einhverjum nýjum tekjum fyrir okkur? Svo tókst honum að flæma Alcoa frá Bakka og gagnaversmönnum frá Íslandi. Eitthvað kostar sú gloría Harðar okkur.

[Erlingur Alfreð Jónsson, 14.4.2013 kl. 21:59]

Sæstrengur til Skotlands/Evrópu er bara glapræði og við munum aldrei kaupa raforku frá Skotlandi, enda er markmiðið með slíkum streng að við seljum raforku en ekki öfugt. Í guðanna bænum leggðu þessa umræðu til hliðar. Það er vel hægt að afla gjaldeyris með öðrum hætti.

[Sigurður Antonsson, 14.4.2013 kl. 22:50]

Gaman að sjá þig halda á lofti merki Lýðræðisvaktarinnar, það á ekki að skemma málstað þinn. Flokk sem vill aukin réttindi til handa kjósendum. Flokk sem vill tengjast Evrópu sterkari böndum og ryðja úr vegi hindrunum. Evrópa á eftir að tengjast enn meir efnahagslegum böndum, sú þróun verður ekki stöðvuð. Við sjáum þróunina frá stríðslokum og falli kommúnistaríkja í Austur Evrópu. Helst vildi ég þó sjá meiri alþjóðlega samvinnu en gott er að taka eitt skref í einu.

Umræðan um sæstreng á ekki að vera flókin. Kostnaðurinn við sæstreng og rekstur hans þarf að liggja fyrir áður en menn fara út í tilfinningarök. Vitað er að Skotar eru mjög jákvæðir fyrir arðsemisútreikningum.

Í reynd þarf ekki nema að tvö eða þrefalda kostnað Norðmanna. Þá sjáum við kostnaðinn og vitað er hvað meginlandið er tilbúið að greiða fyrir rafmagnið? Hagræðinguna við að nýta afgangsorku vegur eitthvað upp á móti hækkun til almennings. Þá verður og auðveldara að færa rök fyrir hækkun rafmagnsverð til stóriðju. Eins yrði hagkvæmara að virkja sjávarföll og fl.

Allt upp á borðið og hættum að láta stjórnmálamenn ráðskast með orkuna. Verkfræðingar ættu ekki að vera lengi að finna út rauntölur. Hvers vegna það hefur ekki verið gert með sæstrengsraforku sýnir í raun hve litlir sölumenn við erum.

Framtíðar hagvöxtur á að byggjast á eigin framtaki, ekki að bíða þess að útlendingar komi og setji upp verksmiður með niðurgreiddri raforku. Lítum bara á aukna minkarækt, lítil áhætta fyrir þá sem eru forsjálir og vilja auka tekjur sínar. Þróun og þekkingin er fyrir hendi. Einnig er vitað að eftirspurn á eftir að aukast í Asíu.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 15.4.2013 kl. 06:36]

Sæll Högni #9

Það er ekkert nýtt í þessari grein nema það að aðeins er rædd þar um eina hliðina á þessum pening.

Nokkur þurrkaár höfðu komið í röð í Noregi og árið 2011 var rafmagnsverð óvenju hátt og rafmagn í lausasölu fór hátt þarna fyrir jólin. Eigi að síður var hægt á sama tíma að gera samninga til árs á föstu verðlagi fyrir 0,35 nok/kW sem gera um 8 ikr/kW.

Á árinu 2012 flóði allt í vatni á nýjan leik og rafmagnsverðið í Noregi var á því ári almenn lægra en á Íslandi, þ.e. til almennings.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 15.4.2013 kl. 06:41]

Sæll Helgi #10

Norðmenn hafa mjög góða reynslu af NordNet strengnum til Hollands. Hann bilaði einu sinni strax í byrjun en hefur gengið mjög vel síðan. NordNet strengurinn var greiddur upp á 4 árum og vegna góðrar reynslu af honum þá stendur til að leggja 1.000 mW streng til Þýskalands, tvo strengi til Bretlands og 5. strenginn til Danmerkur.

Norðmenn ætla að eftir 25 ár þá verði tekjur af raforkuframleiðslu meiri en tekjur af olíunni. Sjá nánar hér: http://fhg.blog.is/blog/fhg/entry/1291464/

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 15.4.2013 kl. 06:46]

Sæll Erlingur #11

Auðvitað er okkur í frjálst vald sett að halda áfram að selja rafmagnið inn á þá markaði sem greiða fyrir það lægsta verð, það er málmbræðslu en þangað fer í dag um 80% af því rafmagni sem við framleiðum.

Auðvitað getum við haldið áfram að nýta auðlindir okkar á eins óhakvæman hátt og auðið er.

Auðvitað getum við haldið áfram að sigla þessu samfélagið okkar inn í áframhaldandi meiri fátækt.

Takt þá þátt í því Erlingur.

Ég hins vegar ætlað að vinna að því að við nýtum þær auðlindir sem við eigum á sem hagkvæmastan hátt og þær gefi þessu samfélagið sem mestan arð.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 15.4.2013 kl. 06:56]

Sæll Sigurður #12

Þakka gott innlegg inn í þessa umræðu.

Þetta mál eins og önnur á að nálgast með skynsemi og raunsæi. Tilfinningar eiga ekki við þegar rætt er um arðsemi framkvæmda.

Landsvirkjun vinnur nú að hagkvæmismati á lagningu sæstrengs til Skotlands. Og það er alveg ljóst að ef verkefnið reynist ekki hagkvæmt þá verður ekki farið í það.

Sú fyrirmynd sem við höfum frá Noregi lofar hins vegar góðu og út frá henni má gera ráð fyrir að við greiðum niður streg og þær virkjanir sem þarf að fara í á ca 10 árum. Eftir það malar þetta verkefni gjaldreyrir inn í ríkiskassan um ókomin ár.

[Erlingur Alfreð Jónsson, 15.4.2013 kl. 12:03]

Friðrik: Að gefnu tilefni í athugasemd þinni #15, þá er ég ekki að tala fyrir frekari stóriðju og málmbræðslum þó ég telji sæstreng til Evrópu glapræði. Það er vel hægt að bjóða rafmagnið til annarra fyrirtækja hér innanlands en þeirra; aðila sem gætu greitt hærra verð en málmbræðslur gera þó verðið lækkaði frá því sem sömu aðilar greiða í dag.

[Högni Elfar Gylfason, 16.4.2013 kl. 19:13]

Sæll Friðrik #13.

Það kemur til að mynda fram að verðmyndunin ræðst á markaði frá klukkustund til klukkustundar. Það hefur auðvitað í för með sér að það sem hefur áhrif raforkuverð á meginlandinu hefur líka áhrif hér. Af hverju í ósköpuum ættum við að sækjast eftir því? Mér finnst það að uppbyggingin skapi störf meðan á útreikningum og uppbyggingu stendur ekki næg ástæða til að snarhækka raforkuverð á almenning á Íslandi til frambúðar. Nóg hefur raforkureikningurinn hækkað hér á landi í boði ESB... Svo finnst mér nú hálfkjánalegt að reikna "bara" arðsemi framkvæmda og taka þá ekki með í reikninginn aukinn kostnað raforkukaupenda.

Góðar kveðjur.