Gjaldeyristekjur Norðmanna af sölu rafmagns verða meiri en olíutekjurnar eftir 25 ár

Norðmenn undirbúa nú lagningu á sæstrengjum til Þýskalands, Bretlands og Danmerkur ásamt loftlínum til Svíþjóðar og Finnlands. Gera þeir ráð fyrir að eftir 25 ár verði gjaldeyristekjur af sölu á rafmagni meiri en tekjurnar af olíuvinnslunni. Er þó gert ráð fyrir að tekjur af olíuvinnslu verði svipaðar og nú er.

Það er hægt að fara ýmsar leiðir til að afla gjaldeyristekna. Ein af þeim leiðum sem Norðmenn hafa valið er að bjóða nágrönnum sínum upp á græna raforku.

Við Íslendingar höfum mikla þörf á að auka gjaldeyristekjur okkar. Ein leiðin er enn meiri skattlagning  á þá ferðamenn sem hingað koma. Þegar hefur verið hækkaður virðisaukaskattur á hótelgistingu og stöðugt eru umræður um að taka gjald á ferðamannastöðum.

Sú leið sem Norðmenn eru að fara með lagningu á sæstrengjum til nágranna sinna er leið sem okkur Íslendingum stendur líka til boða með því að leggja sæstreng til Skotlands. Með slíkri tenginu þá er hægt að nýta 200MW til 300MW sem í dag eru ónýtt í kerfinu sem varaafl. Tekjurnar sem við njótum ekki vegna þessa nema 20 ma. til 30 ma. á ári. Þessa orku getum að aldrei selt nema slík tengin komi til og hægt verður að kaupa rafmagn hingað heim, þau ár sem þörf er á varaafli, t.d vegna mikilla bilana eða eftir mörg þurrkaár. Til viðbótar þarf að virkja 400MW til 600MW en rætt er um 750MW til 1.000MW tengingu. 

Til að leysa það verkefni þá koma ýmsar lausnir til greina því virkjanakostir sem hingað til hefur ekki verið hagkvæmt að fara í verða nú hagkvæmir þegar tvöfallt til fjórfallt verð er greitt fyrir raforkuna. Til að virkja fyrir sæstreng þá koma til greina rennslisvirkjanir fyrir aftan núverandi virkjanir, stækkun hverflanna í núverandi virkjunum og vindrafstöðvar auk þeirra virkjanakosta sem sátt eru um skv. Rammaáætlun að virkja.

Meðfylgjandi mynd birti Erik Skjelbred, einn af yfirmönnum Statnett í Noregi í fyrirlestri sínum á ráðstefnu um sæstreng frá Íslandi til Skotlands sem haldinn var á vegum Atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytisins í Hörpu 26. feb. sl. Þar sjást núverandi sæstrengir og fyrirhugaðar tengingar, merkt sem punktalínur.

Við í Lýðræðisvaktinni viljum skoða með opnum huga möguleikann á sæstreng til Skotlands.

 

Ástæða að skoða upptöku gjalds

Athugasemdir

[Jón Steinar Ragnarsson, 4.4.2013 kl. 22:13]

Eruð þið að bjóða ykkur fram til næsta kjörtímabils eða næstu áratuga? Hafið þið eitthvað vit á þessum málum yfirleytt?

Eru þið að bera saman orkuflutning um streng frá Noregi yfir eyrarsund og flutning héðan? Hafið þið hugmynd um orkutapið héðan.

[Einar (IP-tala skráð) 4.4.2013 kl. 22:54]

Samkvæmt einhverjum bjartsýnistölum er talað um 3-3,5% tap fyrir hverja þúsund kílómetra ef notast er við háspennu-jafnstraumskapla (High Voltage Direct Current (HVDC)). Sel það ekki dýrara en ég kaupi það.

http://www.energy.siemens.com/hq/en/power-transmission/hvdc/hvdc-ultra/#content=Benefits

[Samstaða þjóðar, 4.4.2013 kl. 23:43]

Ég tel að það hljóti að vera villa í áætlunum, sem sýna raforku framleidda á Íslandi með vindmyllum vera hagkvæma til flutnings með sæstreng til Skotlands. Ef Evrópusambandið vill leggja hingað sæstreng á eigin kostnað, má skoða með heimild til slíks, en líkur til að það sé hagkvæm fjárfesting, tel ég svo litlar að ekki sé vert skoðunar.

Loftur Altice Þorsteinsson. 

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 5.4.2013 kl. 06:11]

Sæll Jón

NordNet strengurinn frá S-Noregi yfir Norðursjóinn til Hollands er 550 km. Strengurinn frá Íslandi til Skotlands er um 1.200 km og áætlað orkutap í honum er 7%.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 5.4.2013 kl. 06:12]

Sæll Einar

Skv. gögnum Landsvirkjunar áætla þeir orkutapið til Skotlands um HVDC streng 7%.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 5.4.2013 kl. 06:18]

Sæll Loftur

Landsvirkjun er að vinna að hagkvæmisathugun á þessum möguleikum. Eigum við ekki að bíða og sjá hvaða niðurstöðum þeir komast að og skoða þennan möguleika með opnum hug eins og aðra valkosti sem okkur standa til boða við að afla okkur gjaldeyristekna.

Benda má á að rafmagn framleitt með vindmyllum í norðanverðum Noregi er flutt í dag út frá Noregi til Danmerkur og Hollands. Rafmagn sem framleiða á úti fyrir ströndum Skotlands á að flytja niður allar Bretlandseyjar. Af hverju þá ekki rafmagn frá Íslandi til Skotlands?

[Gunnar Heiðarsson, 5.4.2013 kl. 07:15]

Hvernig verður atvinnustigið í Noregi eftir 25 ár? Nú þegar eru mörg stóriðjufyrirtæki að pakka saman og yfirgefa landið, vegna hækkandi orkuverðs. Samhliða því leggjast niður þúsundir afleiddra starfa og heilu byggðalögin munu leggjast í eyði. Þegar hefur orkuverð til neytenda í Noregi hækkað nokkuð og ljóst að það á eftir að hækka mun meira. Þá er rétt að benda á hver áhrif þessar þróunnar hefur á loftslag heimsins, þar sem sú framleiðsla sem nú er að leggjast af í Noregi færist annað, gjarnan til austur Asíu og orkan sem þær verksmiðjur munu nota er að langstæðstum hluta framleidd með lélegum kolaorkuverum.

Það þarf ekki speking til að sjá að tekjur Norðmanna af sölu raforku úr landi muni einhverntímann á næstu árum eða áratugum verða meiri en að olíusölu. Olían er takmörkuð auðlind meðan raforkan þeirra er að mestu framleidd með vatnsafli. Hvort þeim áfanga verði náð fyrir árið 2025 leifi ég mér stórlega að efast um. Til þess verða Norðmenn annað hvort að leggja niður alla starfsemi í sínu landi, svo orkuna megi senda úr landi, eða virkja miklu meira. Andstaða við frekari virkjanir þar er síst minni en hér á landi. Þriðji möguleikinn er auðvitað sá að auka ekki söluna mikið, heldur hækka verðið. Hækkun þess á fjærenda strengjanna mun leiða til samsvarandi hækkunar í Noregi. ESB og EES samningarnir sjá til þess.

Norðmenn hafa markað sér þá stefnu að láta virðisauka að raforkuframleiðslu verða til utan sinna landsteina. Það er þeirra mál. Það er þó alger óþarfi fyrir okkur að apa slíkt eftir, þ.e. ef einhverntímann verði tæknilega, fyrir skynsaman kostnað, hægt að leggja ljóshund til Bretlands. Enn sem komið er, eru þetta draumórar.

Það er vart hægt að trúa því að hér á landi skuli vera til fólk sem er svo gjörsamlega sama um náttúru landsins, sama um atvinnu fólksins, að það telji ímyndaðann gróða réttlæta að fórna þessu.

Það er alveg á kristaltæru að jafn skjótt og slíkur ljóshundur verður lagður mun krafan um aukið magn orku um hann verða mikil. Nýting og hagkvæmni slíks strengs byggir að sjálfsögðu á því að hann verði nýttur sem best. Þá mun Landsvirkjun auðvitað frekar vilja selja rfmagnið út og fá kannski einhverjum krónum meira í hagnað. En síðast en ekki síst mun krafa þeirra sem halda í hinn enda ljóshundsins verða sterk. Þetta mun leiða til þess að sú orka sem þegar er til í landinu mun fljótt verða of lítil og krafa um fleiri og stærri orkuverð mun þá auðvitað fylgja.

Þegar þessu öllu er lokið, hundurinn lagður, stæðsti hluti atvinnunnar komin í þrot og búið að virkja hverja lækjarsprænu í landinu og hvern einasta hver, munu þeir sem eru á hinum enda hundsins hafa okkur í hendi sér. Þá mun verðið fyrir orkuna ekki verða ákveðið á skrifstofu Landsvirkjunnar, ekki með samningum, heldur munu viðtakendur hennar, sem eru hinu megin við hafið, ákveða sjálfir hvað þeir telji hæfilegt að láta okkur fá fyrir þessa orku!

Við erum aðilar að EES og samkvæmt þeim samningi má ekki vera nema ákveðinn verðmunur á raforku innan sama svæðis. Með tengingu við meginlandið erum við að tengja okkur við raforkusvæði Evrópu og því mun sjálkrafa verða nokkur hækkun á orkuverði hér á landi, algerlega óháð kostnaði við lagningu ljóshundsins. Meðan við erum ótengd, erum við með okkar eigin raforkumarkað og því utan þessarar tilskipunar. Þannig getum við haldið orkuverði til landsmanna lágu og látið í raun arð Landsvirkjunnar renna beint til eigenda hennar, landsmanna, í formu lægra orkuverðs.

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 5.4.2013 kl. 19:22]

Sæll Gunnar

Það er rangt að mörg stóriðjufyrirtæki séu að pakka saman í Noregi vegna hækkandi orkuverðs. Orkuverð hefur verið meira og minna óbreytt í Noregi síðustu 5 til 7 ár, ca. 30% hærra en orkuverðið á Íslandi. Norðmenn eru að borga sama orkuverð og öll hin lönd Evrópu. Samkeppnisstaða Norðmanna um fyrirtækin er því sú sama og hjá Svíum og Belgum.

Öðru máli gegnir með launin. Lámarkslaun á Íslandi eru um 1.200 íkr/t og tekjuskattur 37,32% + 11% til viðbótar fer í lífeyrissjóð. Lámarkslaun í Noregi eru um 4.200 íkr/t og tekjuskattur 35% og lífeyrissjóður er innifalinn í þessum 35%. Ef einhver fyrirtæki eru að fara frá Noregi þá er það vegna þessara háu launa.

Eins og ég segi í pistlinum þá er þetta miðað við sömu olíuframleiðslu og í dag. Miðað við þær olíulindir sem Norðmenn eiga og hafa fundið á síðustu 3 til 5 árum þá mun norska olíuævintíðið standa með að minnsta kosti óbreyttum hætti næsta aldarfjórðunginn.

Andstaða við virkjanir er sjálfsagt einhver í Noregi. Það breytir því þó ekki að það eru hundruðir virkjana á teikniborðinu og fyrirséð að það verða byggðar hundruðir virkjana í Noregi á næstu árum. Mikið eru þetta litlar virkjanir, 1MW upp í 50MW. Fyrir þessum mikla fjölda virkjana sem verða byggðar standa landeigendur og sveitarfélögin. Engir aðrir koma að ákvörðun hvort virkja á eða ekki. Vissulega fara þessar framkvæmdir í umhverfismat og sjálfsagt detta einhverjar hugmyndir út af borðinu vegna þessa en þessi verkefni fara ekki fyrir norska stórþingið frekar en gerð skíðalyfta eða fjallaskála. Sveitarfélögin eru með skipulagsvaldið og ráða þessu. Það verða byggðar hundruðir smárra vatnsaflsvirkjana og það verða þessar virkjanir sem munu útvega rafmagn á þá sæstrengi sem Noregur hyggst leggja á næstu árum.

"Norðmenn hafa markað sér þá stefnu að láta virðisauka að raforkuframleiðslu verða til utan sinna landsteina" segir þú. Þetta er rangt. Norðmenn hafa markað þá stefnu að fá sem hæst verð fyrir sínar auðlindir. Það gera þeir með því að selja olínuna, gasið og rafmagnið inn á þá markaði sem borga hæst verð. Þannig fæst mestur virðisauki við nýtingu þeirra auðlinda sem Norðmenn eiga og eru að nýta, þar með talið olía, gas og raforka.

Á þessari stefnu hafa Norðmenn orðið moldríkir, Gunnar, svo ríkir að þeir geta í dag greitt norsku láglaunafólki fjórfalt hærri laun en við Íslendingar getum borgað okkar láglaunafólki.

Í ljósi þessa með launin þá spyr ég þig Gunnar, þegar kemur að nýtingu orkuauðlinda, heldur þú að Norðmenn telji sig geta lært eitthvað af okkur Íslendingum?

Og ég spyr líka, telur þú að við Íslendingar getum lært eitthvað af Norðmönnum?

[Larus Sigurðsson (IP-tala skráð) 5.4.2013 kl. 19:33]

Saelir, Gunnar og Fridrik.

Fyrst vil eg segja ad eg er ad flestu leyti sammala Gunnari, EN orkuverd til okkar her i Noregi hefur ekki verid ad haekka. Sidla seinasta sumar var reyndar tannig ad madur gat fengid orkuna a 1 eyri kwh. Nuna liggur hun a 28 aura kwh. Tad bjoda fyrirtæki uppa "fast" verd til 12 manada tar sem badir adilar taka ahaettu.

Fridrik, lagmarkslaun i Noregi eru ekki 4200 kronur, tau eru ekki til. Her eru verkamenn med allt nidur i 150,-NOK a timann (og reyndar Polverjar med enn lægri laun). En tad er rett hja ter ad islendingar telja alla adra illa menntada halfvita, islendigar turfa alltaf ad finna upp hjolid sjalfir (med skelfilegum afleidingum :) ) godar stundir

[Friðrik Hansen Guðmundsson, 5.4.2013 kl. 21:33]

Sæll Lárus

Ég er að miða við laun sem aðilar vinnumarkaðarins semja um sín á milli. Hér heima eru það ASÍ og SA. Í Noregi eru það t.d. NAV og NHO.

Í samningum fra 26. apríl 2012milli Norsk Arbeidsmandsforbun og Byggenæringes Landsforening er samið um lámarks laun fyrir 37,5 tíma vinnuviku nok. 166 per tíma. Til viðbótar kemur Tarrifftilegg upp á 23 nok per tíma. Þetta gera samtals 189 nok/tíma.

189 nok/tíma x 22 = 4.158 íkr/tíma. Ég stytti þetta upp í 4.200 íkr/tíma

[Larus Sigurðsson (IP-tala skráð) 6.4.2013 kl. 20:21]

Saell Fridrik.

Fyrirgefdu seint svar ;)

Tetta er alveg rett hja ter, en tad breytir ekki tvi ad tarna ertu ad tala um samninga milli tveggja adila. Tad eru ekki allir i verkalydsfelogum her. Margir eru utan teirra og teir sem eru i felogum velja ser sjalfir felag. Vinnuveitandi eda verkalydsfelogin geta ekki skipt ser af tvi hvar tu skrair tig. Tetta heitir felagafrelsi :)